Góry Rodniańskie (zima 1992)

Góry Rodniańskie (Munţii Rodnei) są najwyższym pasmem Karpat Wschodnich. Położone są w północnej Rumunii, pięćdziesiąt kilometrów na południe od Czarnohory. Długość ich z zachodu na wschód wynosi 45 kilometrów czyli nieco mniej niż długość Tatr, od których zresztą mają większą powierzchnię. Najwyższym szczytem jest Pietrosul (2303 m) wznoszący się niemal 1700 m nad Borşą, a kulminacją wschodniej części Gór Rodniańskich jest Ineul (2279 m). Od 1990 roku istnieje tu park narodowy o powierzchni 56 700 hektarów.

Pierwsi polscy narciarze zjawili się w Górach Rodniańskich w marcu 1913 roku. Byli to członkowie Karpackiego Towarzystwa Narciarzy ze Lwowa: Maksymilian Dudryk, Józef Pietruszewicz i Tadeusz Wilusz. Próbowali oni wejść na Pietrosul granią od północnego-zachodu, ale nie doszli do szczytu. 24 marca zdobyli Tomnatecul, Coasta Netedă i Ineul.

Dzień po grupie Maksymiliana Dudryka wyjechał ze Lwowa Tadeusz Tyrowicz z towarzyszami (Adamem Czarnikiem, Stanisławem Tyrowiczem i Bolesławem Uminowiczem). 24 marca 1913 roku osiągnęli z doliny Buhăescu szczyt Pietrosula. Staliśmy chyba w samym sercu Karpat - napisał Tadeusz Tyrowicz. Po zjechaniu z samego wierzchołka, następnego dnia przeszli na nartach środkowy odcinek rodniańskiej grani od Buhăescu po Puzdrelor.

W styczniu następnego roku tenże Tadeusz Tyrowicz, tym razem w towarzystwie Stanisława Kramarzewskiego, Mieczysława Mrazka i Bolesława Uminowicza, przeszedł kolejny odcinek głównego grzbietu Gór Rodniańskich od Muntele Cailor po Coasta Netedă.

Jak pisze Zygmunt Klemensiewicz pięknym zakończeniem wielkiej epoki zdobywczej narciarstwa turystycznego w Karpatach Wschodnich była 10-dniowa wyprawa zimowa w Czarnohorę, Karpaty Marmaroskie i Alpy Rodniańskie, zorganizowana w okresie od 24 marca do 3 kwietnia 1914 r. przez K.T.N. W wyprawie wzięli udział: Michał Beynarowicz, Oskar Keller, Zdzisław Ritterschild, Kazimierz Saysse-Tobiczyk, Witold Skórczewski oraz zaproszeni narciarze - Georg Bligeri z Bregencji (znany alpejski instruktor narciarski, twórca nowej techniki jazdy na nartach i konstruktor wiązania narciarskiego), Walter Delmar z Budapesztu i Wilhelm Hanseli z Wiednia. Zdobyto wówczas szczyty położone we wschodniej części masywu - od Muntele Cailor po Ineul.

Ostatnimi polskimi narciarzami w Górach Rodniańskich przed pierwszą wojną światową byli: Adam Czeżowski, Marian Serwacki, Bolesław Uminowicz, August Zierhoffer i niejaki Stachowicz (albo Stachiewicz). 7 kwietnia 1914 roku osiągnęli wierzchołek Pietrosula drogą Hugona Zapałowicza - granią od Piatra Albă (pozostawiwszy niżej narty), a następnego dnia weszli na nartach na Obârşia Rebri w głównym grzbiecie.

* * *

W 1992 roku w ramach wyjazdu do Rumunii zorganizowanego przez Firmę Pietrosul z Olsztyna, dokonaliśmy narciarskiego przejścia głównego grzbietu Gór Rodniańskich. W dniach 29.02-8.03. 1992 przebyliśmy trasę: Romuli - Bătrâna - Gropilor - Rebra (2268 m) - Pietrosul (2303 m) - Repede - cabana Puzdrele - Gărgălău - Omul - Ineul (2279 m) - Ineuţ (2222 m) - Valea Vinului. Prawie całą trasę, poza kilkoma skalistymi odcinkami, przeszliśmy na nartach. Noclegi w namiocie, jeden w schronisku Puzdrele i jeden w szałasie. Temperatura od -4 do -12 C. W przerwach między zawiejami i zamieciami wspaniałe widoki na Karpaty Wschodnie od Świdowca po Ceahlău. W pamięci utkwiły najbardziej: nocny powrót z Pietrosa, lawina pod Laptelui Mare, całodzienne podejście w huraganowym wietrze na Vârful Galaţului, ośmiogodzinne odkopywanie namiotu, panorama z Ineula, wyjące wilki i zrąbanie świerka czekanem. W przejściu uczestniczyli: Janina Mojejko i Ala Rokicka-Zięba z Lublina, Piotr Bednarek z Krakowa i Piotr Szucki.